باب
الحث على
المبادرة
بالأعمال قبل
تظاهر الفتن
51- FİTNELER ORTAYA
ÇIKMADAN AMELLERDE BULUNMAK İÇİN ELi ÇABUK TUTMAYA TEŞVİK BABI
186 - (118) حدثني
يحيى بن أيوب
وقتيبة وابن
حجر. جميعا عن
إسماعيل بن
جعفر. قال ابن
أيوب: حدثنا
إسماعيل. قال:
أخبرني
العلاء عن
أبيه، عن أبي
هريرة؛ أن
رسول الله صلى
الله عليه
وسلم قال
"بادروا
بالأعمال
فتنا كقطع
الليل المظلم.
يصبح الرجل مؤمنا
ويمسي كافرا.
أو يمسي مؤمنا
ويصبح كافرا.
يبيع دينه
بعرض من
الدنيا".
[:-309-:] Bana Yahya b. Eyyub, Kuteybe ve İbn Hucr hep birlikte
İsmail b. Cafer'den tahdis etti. İbn Eyyub dedi ki: Bize İsmail tahdis etti,
bana el-Ala babasından haber verdi, onun Ebu
Hureyre' den rivayet ettiğine göre Resulullah (Sallallahu aleyhi ve Sellem)
şöyle buyurdu:
"Kapkaranlık
gecenin parçaları gibi fitneler ortaya çıkmadan önce (salih) ameller işlemekte
elinizi çabuk tutunuz. (O zamanda) adam mümin olarak sabahlayacak, kafir olarak
akşama varacak yahut mümin olarak akşama varacak, kafir olarak sabahlayacak.
Dinini bir miktar dünya malı karşılığında satacak. "
Yalnız Müslim rivayet
etmiştir; Tuhfetu'l-Eşraf, 13990
NEVEVİ ŞERHİ: Bu bapta Raswullah (Sallallahu aleyhi ve SellemI'in:
"Karanlık gecelerin parçaları gibi fitnelerden önce (salih) amel işlemekte
elinizi çabuk tutun" hadisi yer almaktadır. Hadisin anlamı ise salih am el
işlemek imkansız hale gelmeden ve ayın göründüğü bir gece değil de karanlık bir
gecenin karanlıklarının üst üste yığılması gibi pek çok ve oldukça uğraştırıcı
fitneler ortaya çıkıp onlarla uğraşmak zorunda kalmadan salih amel işlemek için
eli çabuk tutmaya bir teşviktir.
Nebi
(Sallallahu aleyhi ve Sellem) bu fitnelerin zorluk ve sıkıntılarının bir tür
niteliğini zikretmektedir. O da kişinin mümin olarak akşama vardığı halde daha
sonra kafir olarak sabahı etmesi hali yahut bunun aksidir. Burada ravi şüphe
etmiştir. Bunun böyle olacak olması ise fitnelerin muazzamlığından dolayıdır.
İnsan tek bir günde böyle büyük bir değişime uğrayacaktır. Allah en iyi
bilendir.
DAVUDOĞLU AÇIKLAMA: Hadisin ma'nası: gece karanlıkları gibi yığın yığın
fitneler zuhur edip iş işten geçmeden amel ve ibâdetlere teşviktir. Çünkü bu fitneler
o kadar büyük ve korkunç olacak ki, onların şerrinden kimse ibâdet ve amellere
vakit bulamayacaktır. Resulullah (Sallalhhu Aleyhi ve Sellem) bunların
şiddetini: «kişi mu'min olarak sabahlayacak, kâfir olarak akşamlayacaktır.»
buyurarak ifâde etmiştir. Yânı fitnenin dehşetinden insan bir günde bu derece
muazzam tehavvüller geçirecek; günü gününe, saati saatine uymayacaktır.
Hadisin
sonunda râvî şek ederek: «Yahud; mu'min
olarak sabahlar.» buyurdu, demiştir.
kâfir olarak akşamlar; Resulullah (Sallallahu Aleyhi ve Sellem)'in bu ma'nada
bir çok hadisleri vardır: «Beş şeyi beş şeyden önce ganimet bil:
1
- İhtiyarlamadan önce gençliğini,
2
- Hastalanmadan önce sağlamlığını,
3
- Meşgul olmadan önce boş zamanını,
4
- Fakirlemeden önce zenginliğinin,
5
- Ölmeden önce hayâtının.»
«Her
kim (akıbetten) korkarsa erken yola çıkar. Ve her kim erken yola çıkarsa
menzil-i maksuda ulaşır» hadisleri
bunlardandır.
Bu
babda selef-i sâlihînden de bir çok eserler vardır.
«O
fitneler zuhur ettiği vakit kişi mu'min olarak sabahlayacak, kâfir olarak
akşamlayacaktır.» ifadesini te'vile lüzum yoktur. Çünkü fitneler çoğaldığı
zaman kalpler bozulur; imân safiyeti kalmaz. Kalplere gaflet ve fisku fücur
dolar. Bunlar da bir insanın şekaveti için kâfî sebeblerdir. Nitekim kominizm
felâketine ma'ruz kalan yerlerde bir çok müslümanların —el-iyazu billahi—
irtidâd ettiklerini gözümüzle gördük.
Fahr-ı
Kâinat (Sallallahu Aleyhi ve Sellem) Efendimiz: «dinini bir dünya metâı
mukabilinde satacaktır.» buyurarak dünya mefsedetleri karşısında dîne
sarılmanın lüzumuna işaret etmektedir.